طرح سنجش سلامت نوآموزان

در بسیاری از کشورها نظام آموزش و پرورش ، معمولاً در بدو ورود کودکان به مدرسه آن ها را مورد ارزیابی قرار داده تا کودکانی که دارای نیازهای ویژه هستند شناسایی شده و بتوان برای آن ها برنامه هایی متناسب با نیازهایشان طراحی کرده و در صورت لزوم ، محیط آموزشی جداگانه ای برایشان در نظر گرفته شود .

در کشور ما ، نیز سازمان آموزش و پرورش استثنایی از سال 1375 و هر ساله طرحی با عنوان سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان بدو ورود به دبستان ، پیش دبستانی و دانش آموزان با نیازهای ویژه را اجرا می کند که در این مقاله به جزئیات آن پرداخته شده است .

طرح سنجش سلامت نوآموزان چیست

طرح سنجش سلامت با هدف سنجش و تعیین جایگاه نوآموزان و پیشگیری از بروز مشکلات در طول تحصیل افراد ایجاد شد . شناسایی به موقع مشکلات کودک و تعیین شرایط تحصیلی او بر اساس این مشکلات می تواند به کودک در تحصیل بهتر کمک کند . اهداف دیگر این طرح عبارت اند از : پیشگیری از بروز و تشدید بیماری ها ، بهبود کیفیت آموزش و همچنین کنترل عوامل موثر بر افت تحصیلی در دانش آموزان .

سنجش سلامت نوآموزان هر ساله و در تابستان برای کودکانی انجام می شود که شش سال تمام داشته و می خواهند به کلاس اول بروند . این ارزیابی ها برای پیش دبستانی ها اختیاری بوده و والدین در صورت تمایل می توانند فرزندشان را قبل از ورود به پیش دبستانی برای این طرح ثبت نام کنند . زمان انجام طرح سنجش سلامت نو آموزان معمولاً از نیمه تیرماه آغاز شده و تا پایان مرداد و در برخی اوقات تا شهریور ادامه پیدا می کند .

ثبت نام در این طرح در گذشته به این صورت بود که اولیای دانش آموزان به مدرسه مراجعه کرده و پس از تحویل مدارک به مسئولان مدرسه ، نوبت مراجعه به پایگاه های سنجش سلامت را دریافت می کردند که بر اساس آن ، والدین به همراه کودک به مکان و زمان مشخص شده برای سنجش سلامت مراجعه می کنند اما از سال 1399 ، نوبت دهی کلاس اولی ها برای سنجش سلامت ، آنلاین و الکترونیکی شده است .

 
فرایند طرح سنجش سلامت نوآموزان به چه صورت است ؟

در مرحله اول ، نوآموز به پیش دبستانی یا دبستان محل ثبت نام مراجعه کرده و نوبت پایگاه سنجش را از مدرسه دریافت می کند . لازم است در هنگام مراجعه به پایگاه های سنجش سلامت ، والدین اصل شناسنامه خود و فرزندشان ، کارت واکسیناسیون و یک قطعه عکس سه در چهار از نوآموز را همراه داشته باشند . پس از انجام ارزیابی های غربال گری اولیه و تکمیل اطلاعات در این بخش در صورتی که نیاز به ارزیابی تخصصی نباشد نتایج ارزیابی ها در سامانه توسط مسئول پایگاه ثبت می شود .

پس از ثبت اطلاعات در سامانه ، لازم است والدین به همراه نوآموز به مراکز خدمات جامع سلامت ( پایگاه های سلامت یا خانه های بهداشت ) مراجعه کرده تا غربالگری اولیه بررسی شده و کارت واکسیناسیون نوآموز تکمیل گردد و بعد از انجام این مرحله ، لازم است به مدرسه مورد تقاضا برای ثبت نام مراجعه کنند .

نو آموزانی که در ارزیابی ها مشکوک به مشکلات بینایی ، شنوایی و جسمی باشند لازم است برای ارزیابی های بیشتر به مرحله تخصصی ارجاع داده شوند و پس از انجام این ارزیابی های تخصصی به پایگاه اولیه ارجاع داده می شوند تا مسئول پایگاه اطلاعات آن ها را در سامانه ثبت کند .

پس از مرحله ثبت اطلاعات ، نوآموز لازم است برای بررسی غربالگری اولیه و تکمیل کارت واکسیناسیون به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کرده و اگر در ارزیابی های تخصصی مشخص شد کودک نیاز به تحصیل در مدارس ویژه دارد به ادارات استثنایی استان معرفی شده و روند ثبت نام او در مدارس استثنایی انجام خواهد شد .

چه مواردی در طرح سنجش سلامت نوآموزان بررسی می شود ؟

مواردی که در طرح سنجش سلامت نوآموزان بررسی می شود شامل اطلاعات فردی ، اطلاعات خانوادگی ، ویژگی های جسمی و آمادگی تحصیلی کودک کلاس اولی است . اطلاعات فردی شامل مشخصاتی چون جنسیت ، بیمه درمانی و نوع آن ، سابقه آموزش پبش از دبستان ، وضعیت یک زبانه یا دو زبانه بودن کودک و راست دست یا چپ دست بودن او .

ویژگی های جسمی نو آموز نیز از طریق بررسی این موارد مشخص می شود : سلامت چشم ، گوش ، قد و وزن کودک ، گفتار ، وضعیت پوست و مو ، وضعیت دهان و دندان ، اندازه گیری توده بدنی ، سابقه بیماری ، فشار خون ، وضعیت روانی و عصبی در معاینات پزشکی ، وضعیت واکسیناسیون و اختلال اوتیسم .

اطلاعات خانوادگی شامل این موارد هستند : سن ، تحصیلات و شغل والدین ، نسبت خویشاوندی میان والدین ، تعداد افراد خانواده ، ترتیب تولد کودک و محل سکونت او . همچنین ، ارزیابی آمادگی تحصیلی در واقع سنجش میزان رشد نوآموز در حیطه های شناختی ، زبانی ، اجتماعی و توانایی یادگیری محتواهای آموزشی است که توسط آزماینده آمادگی تحصیلی انجام می شود .

در مرحله تخصصی طرح سنجش سلامت کلاس اولی ها و پیش دبستانی ها ، در پایگاه تخصصی ارزیابی های تخصصی مربوط به بینایی ، شنوایی ، جسمی حرکتی ، اوتیسم و هوش انجام می شود .

کلام آخر

طرح سنجش سلامت نوآموزان ، برای غربالگری و تشخیص به موقع مشکلات و اختلالات جسمی و روانی کلاس اولی ها و پیش دبستانی ها راهبردی موثر است که می تواند به کودکان دارای نیازهای ویژه کمک کند خدمات و آموزش های مناسب را دریافت کنند تا مشکلات آن ها تشدید نشده و بتوانند در آینده عملکرد مناسبی در زندگی داشته باشند .

در ایران تلاش شده است که طرح های مختلفی برای غربالگری کودکان و تشخیص بیماری های آن ها انجام شود که طرح سنجش سلامت یکی از آن ها است .

سوالات متداول

1- ✔️ طرح سنجش سلامت برای چه کودکانی انجام می شود ؟

✔️ کودکانی که شش سال آن ها تمام شده است باید قبل از ورود به مدرسه تحت ارزیابی های طرح سنجش سلامت قرار بگیرند که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است .

2- ✔️ چه مدارکی در هنگام مراجعه به پایگاه سلامت مورد نیاز است ؟

✔️ اصل شناسنامه والدین و نوآموز ، کارت واکسیناسیون و یک قطعه عکس سه در چهار در این مرحله مورد نیاز است که به جزئیات آن در مقاله بیشتر پرداخته شده است .

3- ✔️ ارزیابی جسمی نوآموزان به چه صورت انجام می شود ؟

✔️ این ارزیابی شامل سنجش وضعیت بینایی ، شنوایی ، پوست و مو ، فشار خون وضعیت واکسیناسیون و اختلال اوتیسم است که در مقاله به جزئیات آن بیشتر پرداخته شده است . 

منبع : طرح سنجش سلامت نوآموزان